برای استفاده از ماژول virtualenv کافیست مراحل زیر را به ترتیب انجام دهید:
- نصب ماژول
virtualenv - رفتن به پوشه پروژه
- باز کردن ترمینال یا BASH
- ساخت محیط مجازی
- فعال‌سازی محیط مجازی
- نصب ماژول‌های مورد نیاز پروژه
- غیرفعال‌سازی محیط مجازی پس از اتمام کار
نصب virtualenv
ماژول virtualenv ابزاری برای ایجاد محیط‌های منزوی پایتون است که پوشه‌ای حاوی تمام فایل‌ها و بسته‌های لازم برای اجرای یک پروژه مستقل را می‌سازد.
برای نصب virtualenv کافی است از دستور زیر استفاده کنید:
# ویندوز (برای Python 3)
pip install virtualenv
# لینوکس / مک (برای Python 3)
pip3 install virtualenv
برای اطمینان از نصب موفق، می‌توانید نسخه virtualenv را با دستور زیر بررسی کنید:
virtualenv --version
رفتن به پوشه پروژه
برای مدیریت هر پروژه به صورت مستقل، لازم است که در پوشه اختصاصی آن پروژه قرار بگیرید. نحوه باز کردن خط فرمان در مسیر پروژه به سیستم عامل و ابزار شما بستگی دارد.
نکته مهم: در ویندوز بهتر است به جای استفاده از Powershell از cmd استفاده کنید، چون آدرس‌دهی در PowerShell متفاوت است و ممکن است باعث بروز مشکل شود.
باز کردن ترمینال / BASH
در سیستم‌های لینوکس یا مک کافی است در پوشه پروژه کلیک راست کرده و گزینه «Open Terminal» را انتخاب کنید. در ویندوز نیز می‌توانید با اجرای cmd و تغییر مسیر (با دستور cd) به پوشه مورد نظر بروید. استفاده از ویرایشگرهایی مانند VSCode روند کار با ترمینال را ساده‌تر می‌کند.
ساخت محیط مجازی
برای ایجاد یک محیط مجازی در پوشه پروژه، در ترمینال باز شده دستور زیر را اجرا کنید:
# ویندوز
python -m venv venv
# لینوکس / مک
python3 -m venv venv
با اجرای این دستور، پوشه‌ای به نام venv ساخته می‌شود که شامل نسخه‌ای مجزا و سبک از پایتون همراه با ساختار زیر است:
Windows directories
venv
├───Include
├───Lib
│ └───site-packages
├───Scripts
│ ├── activate
│ ├── deactivate
│ ├── pip
│ ├── python
│
└── pyvenv.cfg
Linux/mac directories
venv
├── bin
│ ├── activate
│ ├── activate.csh
│ ├── activate.fish
│ ├── easy_install
│ ├── easy_install-3.5
│ ├── pip
│ ├── pip3
│ ├── pip3.5
│ ├── python -> python3.5
│ ├── python3 -> python3.5
│ └── python3.5 -> /Library/Frameworks/Python.framework/Versions/3.5/bin/python3.5
├── include
├── lib
│ └── python3.5
│ └── site-packages
└── pyvenv.cfg
در این ساختار، پوشه site-packages محل نصب بسته‌های پروژه است و اسکریپت‌های فعال‌سازی در پوشه Scripts (ویندوز) یا bin (لینوکس/مک) قرار دارند.
نکته مهم: محیط مجازی ساخته شده در یک سیستم عامل قابل انتقال و استفاده در سیستم عامل دیگر نیست.
فعال‌سازی محیط مجازی
برای فعال کردن محیط مجازی و شروع به کار در آن، دستور زیر را بر اساس سیستم عامل اجرا کنید:
# ویندوز
venv\Scripts\activate
# لینوکس / مک
source venv/bin/activate
پس از فعال‌سازی، نام محیط مجازی (مثلاً venv) در ابتدای خط فرمان به شکل پرانتز نمایش داده می‌شود که نشان‌دهنده فعال بودن محیط ایزوله است:
# ویندوز
(venv) C:\Users\Username\Project>
# لینوکس / مک
(venv) username@machine:~/Project$
نصب ماژول‌های مورد نیاز
در محیط مجازی فعال‌شده می‌توانید بسته‌های مورد نیاز پروژه را به همراه نسخه‌های مشخص نصب کنید، بدون اینکه بر بسته‌های نصب‌شده سراسری سیستم تأثیری داشته باشد. برای مثال نصب نسخه ۲.۲ ماژول numpy به صورت زیر انجام می‌شود:
pip install numpy==2.2
همچنین می‌توانید از دستورات pip مانند pip freeze برای مشاهده لیست بسته‌های نصب‌شده در محیط مجازی استفاده کنید.
غیرفعال‌سازی محیط مجازی
برای خروج از محیط مجازی و بازگشت به محیط کلی سیستم، کافیست دستور زیر را اجرا کنید:
deactivate
پس از این کار، نام محیط مجازی از ابتدای خط فرمان حذف می‌شود و شما در محیط سراسری سیستم قرار می‌گیرید.