MongoDB چیست؟
MongoDB یک پایگاه داده NoSQL است که داده‌ها را به صورت سندگرا (Document-Oriented) و در قالب JSON/BSON ذخیره می‌کند. این سیستم پایگاه داده، انعطاف‌پذیری بالایی برای ذخیره و مدیریت داده‌های پیچیده و ساختار نیافته فراهم می‌کند.
MongoDB توسط شرکت MongoDB Inc. توسعه داده شده و برای پروژه‌هایی طراحی شده است که نیاز به مقیاس‌پذیری بالا و انعطاف‌پذیری دارند.
ویژگی‌های کلیدی MongoDB
-
ذخیره‌سازی مبتنی بر سند:
- داده‌ها در قالب سندهای JSON/BSON ذخیره می‌شوند.
- به جای جداول و ردیف‌ها (مانند SQL)، داده‌ها در قالب مجموعه‌ها (collections) و اسناد (documents) ذخیره می‌شوند.
-
انعطاف‌پذیری مدل داده:
- بدون نیاز به تعریف طرح (schema-less).
- هر سند می‌تواند ساختار متفاوتی داشته باشد.
-
مقیاس‌پذیری افقی:
- با استفاده از Sharding (تقسیم داده‌ها)، MongoDB می‌تواند به آسانی مقیاس‌پذیر شود.
-
پشتیبانی از کوئری‌های پیچیده:
- امکان استفاده از کوئری‌های غنی، فیلترها، و عملیات تجمعی (aggregation pipeline).
-
پشتیبانی از داده‌های بزرگ:
- مناسب برای داده‌های حجیم و بی‌ساختار، مانند داده‌های متنی، تصویری، یا ویدیویی.
تفاوت‌های MongoDB با دیگر دیتابیس‌ها
1. MongoDB vs. دیتابیس‌های رابطه‌ای (SQL)
| ویژگی | MongoDB | دیتابیس‌های رابطه‌ای (مثل MySQL، PostgreSQL) |
|---|---|---|
| مدل داده | سندگرا (Document-Oriented) | جدولی (Table-Based) |
| ساختار داده | انعطاف‌پذیر (Schema-less) | ثابت و از پیش تعریف‌شده |
| مقیاس‌پذیری | افقی (Sharding) | عمودی (Scaling Up) |
| قابلیت Query | کوئری سندگرا و Aggregation | SQL استاندارد |
| مناسب برای | داده‌های بی‌ساختار و پویا | داده‌های ساختاریافته و با روابط پیچیده |
2. MongoDB vs. Redis
| ویژگی | MongoDB | Redis |
|---|---|---|
| نوع پایگاه داده | NoSQL سندگرا | NoSQL مبتنی بر کلید-مقدار (Key-Value) |
| موارد استفاده | ذخیره داده‌های پیچیده و بزرگ | کش (Cache) و عملیات سریع در حافظه |
| ذخیره‌سازی | مبتنی بر دیسک | مبتنی بر حافظه |
3. MongoDB vs. DynamoDB
| ویژگی | MongoDB | DynamoDB |
|---|---|---|
| پلتفرم | قابل نصب روی سرورهای مختلف | مدیریت‌شده توسط AWS |
| مدل داده | سندگرا (Document-Oriented) | Key-Value و Document |
| مقیاس‌پذیری | نیاز به تنظیم دستی Sharding | مقیاس‌پذیری خودکار |
4. MongoDB vs. Cassandra
| ویژگی | MongoDB | Cassandra |
|---|---|---|
| مدل داده | سندگرا | ستون‌گرا (Column-Oriented) |
| موارد استفاده | داده‌های پویا و بی‌ساختار | داده‌های حجیم با نوشتن و خواندن توزیع‌شده |
| Consistency | Eventual/Strong Consistency | Eventual Consistency |
موارد استفاده MongoDB
- وب‌اپلیکیشن‌ها: مانند CMS، سیستم‌های مدیریت محتوا.
- برنامه‌های موبایل: ذخیره داده‌های پویا و بی‌ساختار.
- IoT: ذخیره داده‌های حجیم و سریع از دستگاه‌ها.
- تحلیل داده: مدیریت و تحلیل داده‌های نیمه‌ساختاریافته.